Op 5 december 2019 vierden wij Sinterklaasavond met mijn schoonvader. Hij kreeg ‘Doelloos kijken’ van A.L. Snijders, van wie hij nooit iets gelezen had. Nadat alle cadeautjes en chocoladeletters waren vergeven, las hij in onze stoel een paar verhaaltjes. Daarna stapte hij op de trein richting Deventer. Nog geen week later kreeg mijn schoonvader, terwijl hij wat boodschappen aan het afrekenen was, een hartaanval en was hij er ineens niet meer.
Bij het leegruimen van zijn huis, vonden wij Doelloos Kijken vrij snel terug. Inmiddels staat het bij ons in de boekenkast. Althans, tot vanochtend. Toen ik, voor de dag echt begon, beneden koffie zette, haalde ik het boekje uit de boekenkast en nam ik het mee naar boven. Zodat ik het op de wc kon leggen. Ik lees graag op de wc. De Zeer Korte Verhaaltjes van A.L. Snijders zijn perfect.
Op 24 januari 2017 schreef A.L. Snijders iets over Trump. Hij zag het somber in. Snijders’ buurman had hem een dadaïstisch pamflet laten lezen. Het maakt Snijders nog somberder, het pamflet pleitte ervoor alles maar op te heffen. Zodat er niets meer is. Snijders vraagt zijn buurman, die cultuurfilosoof is, of niets misschien hetzelfde als alles is. De cultuurfilosoof laat Snijders nog een dadaïstisch tekstje lezen. Met daarin het antwoord op de vraag wat Dada is. Is het kunst? Een filosofie? Een brandverzekering? ‘Of is het helemaal Niets, dat wil zeggen Alles?’
A.L. Snijders is weer tevreden.
Nadat ik later op de dag te horen krijg dat hij is overleden, luister ik naar een podcast waarin Snijders een van zijn ZKV’s voorleest. Het was zondag opgenomen, de dag voor zijn overlijden.
A.L. Snijders belde elke week naar Radio 4 om zijn ZKV in te spreken. In de minuten daaraan voorafgaand, besprak hij het een en ander met de presentator. A.L. Snijders klinkt moe maar monter. Hij was net terug van een tour. Langs Zutphen, Deventer en Almelo.
Was er nog iets opmerkelijks gebeurd?, vraagt de presentator. Zeker, zegt A.L. Snijders. Hij had gesproken met iemand, een oude man, die er zeker van was dat A.L. Snijders niet bestond. Het had niets met zijn pseudoniem te maken. Snijders dacht: ik moet zo lang mogelijk met hem praten, zodat ik in ieder geval één keer in mijn leven met iemand heb gesproken die mij niet laat bestaan. De man hield vol. ‘Maar op een gegeven moment val je toch door de mand?’, vraagt de presentator. Maar dat was het ‘m nou juist: als je niet bestaat, kun je niet door de mand vallen.
Op de terugweg naar huis, zie ik een kleine kraai op de stoep zitten. Hij zit er somber bij. Een kat is naar hem aan het loeren. A.L. Snijders zou hem hebben opgepakt, denk ik nog. Maar ik ben huiverig voor vogels. Zelfs als ze daas op de grond zitten terwijl er een kat naar hen loert. Er komt iemand langs die ik ken. Hij pakt hem wel op. Zonder aarzelen. Praat met het beestje. Hij kijkt onder zijn vleugels. Aangevreten. ‘Die maakt het niet lang meer’, zegt hij. We bespreken even wat te doen. ‘Zal ik hem euthanaseren?’, zegt hij. Dat lijkt ons uiteindelijk het beste. ‘Wil je het zien?’, vraagt hij. Voordat ik kan antwoorden wendt hij zich van mij af, draait hij de nek van het vogeltje een paar keer om, trekt de kop eraf en stopt zowel het lijfje als de kop in zijn zwarte fietstas.
Ik doe mijn koptelefoon weer op. A.L. Snijders vertelt iets over een Spaanse vriendin die hij ooit, lang geleden, heel even heeft gehad. Ze reisde met hem mee, achter op de motor. Hij had een kussentje voor haar op het spatbord. Ze moest hem stevig vasthouden om er niet af te vallen.
Wist niet dat Albert Lodewijk ziek was. Moet toch vaker de bladen lezen.
die zondagvertellingen op radio4 waren goud
Net de podcast geluisterd. kende ik niet heer Molovich. bedankt
Ik heb een bundel van A.L. waarin achterin een cd geklemd zit met daarop de gesproken zkv’s van die bundel. En die is heerlijk om naar te luisteren. Ik mailde van de week nog een vriend dat ik bij het lezen enkele Nederlandse auteurs, ook hun stem hoor: Gerrit Komrij, Johnny van Doorn, Menno wigman, Maarten Biesheuvel en Joost Zwagerman. En ook A.L. Snijders, die dictie! die stem! Maar nu ook alle zes overleden.
*kuch*
https://sargasso.nl/in-memoriam-a-l-snijders/
tsja, sargasso.. website voor enkele geriatrische patiënten en een paar linkswappies tegenwoordig
Heb ik ook met A.L. Snijder. Ook met Herman Brusselmans trouwens. Die leeft nog, maar lees ik bijna nooit meer.
U legde het boekje op de wc, alvorens het zittend op dezelfde wc te lezen. U lijkt mij een bijzonder lenig mens, meneer Molovich. Wordt ook u naar de Olympische Spelen afgevaardigd?
Je kan andersom op zo‘n ding zitten! Dan heb je een handig leesplankje.
Ik wens hier even te onderstrepen dat er onderscheid is tussen de ruimte die wij wc noemen en het gebruiksobject dat wij wc noemen. Mijns inziens moet ik teveel onnodige woorden gebruiken om dat onderscheid ook in de tekst duidelijk te maken. Ik ging er vanuit dat de lezer dat ook zou doen. Maar ik had duidelijk niet aan Cayaan Chirsi Cali gedacht.
Er werd mij ooit gevraagd om in de kelder van het gebouw waar ik toen werkte, op het display van de verwarmingsketel het knopje reset in de drukken, Dus ik werk het hele menu op dat touchscreen af, van links naar rechts, en daarna de pijltjes naar boven en die van beneden. Maar nergens zag ik ‘reset’. Onverrichterzake naar boven, iemand wilde wel even kijken, en tuurde ook naar het display en volgde het menu, totdat we allebei zo’n beetje tegelijk een knopje zagen OP het diplay, een echt, fysiek plastic knopje, rood ook nog. En die hebben we toen ingedrukt, Tadaa, reset.