In Het Hart der Duisternis omschrijft Joseph Conrad Kurtz als een lange, magere, spierwitte gestalte. En tegelijkertijd zwarter dan de schaduw van de nacht. Een schim. Heel anders dan het lichaam waarmee Marlon Brando gestalte geeft aan de poet-warrior, zoals het personage van Dennis Hopper hem noemt. Een schim is hij wel. Maar het is een enorme schim. Van wie je vooral een kaal, zwetend hoofd krijgt te zien.
Wat me bij herlezing van Het Hart der Duisternis tegenvalt, is dat Colonel Kurtz amper praat. Joseph Conrad gaf hem weinig woorden. Kurtz kon geen genoeg krijgen van verschrikkelijke waarheden, schreef Conrad. Maar die verschrikkelijke waarheden krijgen we niet te lezen. De Kurtz in Apocalypse Now spreekt ze wel uit.
Ik dacht altijd dat Apocalypse Now eindigde met de stem van Kolonel Kurtz. Dat de film eindigde met een fade-out, waarover Kurtz ‘the horror, the horror’ zei. Maar nu zie ik dat er onder de aftiteling een toegift zit. Terwijl de namen van de acteurs, de crew en de producenten verschijnen, zien we wat vlokken licht het scherm binnen dwarrelen. Een paar vriendelijke lichtjes in het luchtzwerk. Ze doen aan Thaise geluksballonnen denken. Ze dalen en dalen. Kalm en rustig. Vredig. Op de grond exploderen ze. Het paradijs van Kolonel Kurtz in lichterlaaie. Zijn laatste wil. Drop the bomb, exterminate them all.
