Aan het eind van ‘De Dissidenten’ van Jonathan Lethem verzorgt een voormalig zwart wonderkind Cicero zijn dementerende surrogaatmoeder, de voormalig communistische kenau Rose. “God schept de wereld door de wereld in de steek te laten”, zegt ze op een gegeven moment. Cicero begrijpt de opmerking niet. Rose legt uit dat God, als Hij ergens is, alle ruimte in beslag neemt, waardoor er niks anders kan zijn. “Alleen door weg te gaan kan Hij ruimte en mogelijkheden scheppen voor iets anders.. Zodat dít allemaal kan gebeuren.” Vandaar, zo betoogt ze, is het nooit gelukt in Amerika om een revolutie op touw te zetten. Het alomtegenwoordige kapitalisme zou nooit opzij gaan. “De God die weigerde te falen”, zegt Cicero. Ik moet denken aan de documentaire Some kind of monster over Metallica. Om de lucht te klaren, diverse problemen het hoofd te bieden en de boel weer op de rails te zetten, huren ze een psychiater in. Op een gegeven moment is de psychiater niet meer nodig. Hij heeft z’n werk gedaan. De onderlinge spanningen zijn weg, de vrede is wedergekeerd. De psychiater kan gaan. Maar de psychiater weigert. De schijnwerpers schijnen iets te behaaglijk. Hij is nog hard nodig, meent hij.
Some kind of monster
Dementie is iets verschrikkelijks, en erg ingrijpend. Die Rose lijkt me met haar argumentatie nog behoorlijk ‘bij’. Om ‘Voormalig zwart wonderkind’ moest ik wel even grinniken.
Misschien speelde zijn salaris – 40.000 dollar per maand geloof ik – ook een rol.
Zoiets zou je dus ook kunnen zeggen over het kapitalisme.
Alhoewel, Michael Jackson was ook voormalig zwart.
Ja, Rose had haar heldere momenten nog op dat moment.