Recensie Zomergasten: Ionica Smeets

Schermafbeelding 2014-08-18 om 02.30.39

In de vijfde aflevering van Zomergasten: Ionica Smeets.

Ionica Smeets is dol op raadsels van het soort dat de hoofdrol speelt in de film La Habication de Fermat. In deze Spaanse thriller zitten vier wiskundigen opgesloten in een kamer waarvan de muren steeds dichterbij komen, elke keer als ze er niet in slagen een raadsel binnen bepaalde tijd op te lossen. 

Om het extra interessant te maken, had Ionica Smeets speciaal voor deze uitzending ook een dergelijk raadsel bedacht. U kunt ‘m hier nalezen, mocht u het leuk vinden uw hoofd daarover te breken. U kunt nog iets winnen ook, naar het schijnt.

Ikzelf heb een hekel aan dergelijke raadsels. Wanneer ik niet in staat ben het raadsel binnen vijf minuten op te lossen, begin ik namelijk aan mijn intelligentie te twijfelen, met als gevolg dat ik het raadsel enkel en alleen wil oplossen om mezelf gerust te stellen, en niet om achter het antwoord te komen. Wanneer ik met een dergelijk raadsel in aanraking kom, maak ik mezelf het liefst wijs dat dergelijke raadsels mij niet interesseren. Ik ben dan zowel Micha Wertheim als zijn toehoorders die op een feestje vol bewondering aan zijn lippen hangen terwijl hij suggereert de complete booker prize shortlist te hebben gelezen, enkel en alleen om niet te hoeven toegeven dat hij Joe Speedboot niet heeft gelezen. De angst om door de mand te vallen. 

Toen Ionica Smeets een fragment met Kees Torn aankondigde, dat een slimmigheid scheen te bevatten, vreesde ik het ergste. Gelukkig zei ze er zelf bij dat zij het nummer tien keer had gehoord voordat ze de sleutel vond. Als het me niet zou lukken de sleutel te vinden, hoefde ik mij niet te schamen. Met enige trots kon ik constateren dat ik reeds na vier strofen begreep dat het laatste woord van elke zin de Engelse vertaling was van het voorlaatste woord, op zo’n manier dat het klonk als een logisch Nederlands woord. “Het spijt me dat ik je in de winkel stoor”, bijvoorbeeld. Nu had ik wel een voorsprong ten opzichte van de argeloos luisterende Smeets. Ik wist dat er een sleutel was.

Desalniettemin voelde het behoorlijk goed. Ik zag de rest van de avond met het nodige zelfvertrouwen tegemoet. Ik werd haast overmoedig, mag ik wel zeggen. Even later zagen wij een fragment van BBC Horizon-programma Alan and Marcus go fort and multiply langskomen. Komiek Alan Davies en wiskundige Marcus du Sautoy zaten op een kiezelstrand over priemgetallen te babbelen. Du Sautoy vertelde aan Davies dat de Griekse geleerde Euclides in 300 voor Christus reeds had aangetoond dat er een oneindig aantal priemgetallen zijn. Du Sautoy liet Davies de eerste vijf priemgetallen opschrijven en die met elkaar vermenigvuldigen. Met het hand op mijn hart kan ik u vertellen dat ik toen instinctief bedacht dat je er vervolgens 1 bij moest optellen om tot een nieuw priemgetal te komen. Een halve minuut later zag ik Du Sautoy een + en een 1 aan het sommetje toevoegen, waarna hij ging uitleggen wat precies de schoonheid van deze formule was. U begrijpt dat ik inmiddels met een +1 in mijn broekje naar deze uitzending aan het kijken was. De avond kon niet meer stuk.

Terugkerend thema was de kloof tussen alfa’s en bèta’s. Alsof de twee een andere taal spraken. Nu heb ik zelf eindexamen gedaan in zowel Wiskunde A als Wiskunde B, terwijl ik mezelf ook toen al als alfa zag. Ik had diverse klasgenoten die de meest ingewikkelde formules vrij eenvoudig wisten te doorgronden. En ik kon niet anders dan daar stikjaloers op zijn. Terwijl ik daar maar zat te ploeteren was het voor hen alsof ze de Donald Duck aan het lezen waren. Smeets meende dat alfa’s vaak minachtend doen over bèta’s, terwijl bèta’s meestal wel bewondering hebben voor alfa’s. Ik heb juist het gevoel dat bèta’s de nodige minachting koesteren voor alfa’s, omdat die nooit in staat zullen zijn te begrijpen wat zij begrijpen, terwijl zij op hun beurt wel heel goed in staat zijn om, ik noem maar iets, Joe Speedboot op waarde te schatten. Het stukje De Wereld Draait Door, waarin twee wiskundigen waren uitgenodigd om uit te leggen wat voor doorbraak er wel of niet in hun vakgebied had plaatsgevonden, bewees wat mij betreft vooral dat Matthijs van Nieuwkerk niet goed bij zijn hoofd is (een stelling waarvan de bewijzen zich jaar in jaar uit opstapelen, je hoeft geen hogere wiskunde gestudeerd te hebben om dat te zien). Alfamannetje Matthijs van Nieuwkerk beschouwt exacte wetenschappers als een soort buitenaardse alchemisten. Heel soms nodigt hij ze uit op planeet Van Nieuwkerk om te laten zien hoe je van steenkool goud maakt. Hijzelf begrijpt er dan geen fluit van, maar dat vindt Matthijs van Nieuwkerk juist zo fascinerend. “U bent ons allemaal kwijt, maar gaat u alstublieft door”, jubelt hij als hoogleraar Barry Koren het vermeende bewijs van de Navier-Stokesvergelijkingen uitschrijft.

Smeets en De Jong spraken over de verantwoordelijkheid van de wetenschap. Dat wetenschappelijke ontwikkelingen ook ten kwade kunnen worden gebruikt. Zie de atoombom. Het viel me een beetje tegen dat ze het in dit licht niet over het huidige tijdsgewricht hadden. Aan het begin van de avond beloofde Smeets dat het een ‘ode aan de nerd’ zou worden. Maar het ging zelden over de hedendaagse nerd. En zeker niet over de nerds die momenteel onze toekomst aan het vormen zijn. De Zuckenbergs en Assanges van deze wereld bijvoorbeeld. Of de wiskundige genieën die het mogelijk hebben gemaakt dat er binnen nanasecondes in miljarden gehandeld kan worden. Dat had mij, bijvoorbeeld in het licht van het allereerste fragment (waarin illusionisten Penn & Teller ons duidelijk maken dat ons apenbrein eigenlijk niet in staat is om getallen te bevatten die groter zijn dan, pak ‘m beet 14, omdat we nooit meer dan 14 kippenvleugeltjes in één keer zullen opeten), wel interessant geleken. The revenge of the nerds is in volle gang. We zagen echter  vooral fragmenten van oudere nerds als Edsger DijkstraRichard FeynmanLeo Vroman en Kurt Vonnegut. Ook wel leuk. Daar niet van. Maar er had meer in gezeten. Durf ik te stellen. Ach, so it goes.

Overigens. Deze recensie is opgebouwd volgens een uitgekiend stramien. Ik neem aan dat het vrij eenvoudig te kraken is. Met. Deze. Alinea. Erbij. Moet. Het. Een. Koud. Kunstje. Zijn. Om. De. Sleutel. Te. Vinden. Toch?

Molovich
Erkend miskend genie. Motto: succes is voor losers.

8 Reacties

  1. Geachte mevrouw,heer, Mag ik de oplossing van de twee raadsels nl. 1.van de drie dozen? Ik dacht 3 tot de 2de macht. En 2. wat is de sleutel van dit interview? Met. Deze. Alinea.Erbij.Moet.Het.Een.Koud.Kunsje.Zijn.Om.De.Sleutel.Te.Vinden.Toch?
    Mvg
    Robert

  2. Ik vermoed dat u, door uw antwoord in 23 zinnen te schrijven, het juiste antwoord hebt gegeven. Het kan toeval zijn, maar dat lijkt me sterk. Gefeliciteerd! De wasmachine-droger-magnetron-combi komt z.s.m. uw kant op.

  3. Max met een +1 in zijn broekje. Mijn ochtend kan niet meer stuk.
    P.s. alleen hooghartige bèta-ouders vernoemen een dochter naar een fysisch deeltje.

  4. Wiskunde is ook gewoon een taal. Dat die geleerden geen formules op TV moeten tonen komt doordat de meeste kijkers die taal niet machtig zijn. Je toont ook geen volzinnen in het Mongools om een stelling te bewijzen aan gansch het volk.
    Ik ben er van overtuigd dat als je op school vertelt dat wiskunde gewoon een taal is, de animo onder meisjes zal toenemen. Ik zie het bij mijn dochter, die een goed bêta-hoofd heeft, maar zich al vroeg door haar peers liet wijsmaken dat bêta voor jongens was. Op mijn middelbare school zaten overigens alle wiskundeknobbels op meisjeshoofden. Maar toen ik naar Math Sup toogde om mij vrolijk in te schrijven, ging net de bel en reed een tsunami van dikbebrilde foeilelijke nerds van het mannelijk geslacht mij omver. Ik bleef een paar minuten stokstijf staan, maakte rechtsomkeer en liet het plan vallen. Nerds waren toen nog niet hip, moet u weten. Over mijn lijk dat ik daar 6 jaar tussen zou zitten.

  5. Ik denk dat Ionica verwekt is door een stel overenthousiast sportende Gymnasium-àlphás op het strand van Roccella Jonica of Gioiosa Ionica tijdens hun eerste GrieksLatijnse Khaki Scouts SummerCamp.

      1. Tschja, OZ, bij mij in de klas gingen voor wiskunde ook steevast de hoogste elementen in de becijferingsgetallenreeks naar vrouwen. Ook die gingen geen wiskunde studeren. Er is hier dus kennelijk sprake van een natuurwetmatigheid; met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de resultante van de diep genetisch gewortelde opdracht aan vrouwen om bij de seksuele selectie een àlphá-male te nemen.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *