In de documentaire ‘Don’t shoot the messenger’ zagen we hoe Occupy Amsterdam het pispaaltje van de crisis was. Twee uur eerder leerden we in de Tegenlicht-documentaire The Wall Street Code over het monster dat de financiële whizzkids hadden gecreëerd.
Ergens in september 1995 stond ik op de Dam te kijken naar een groepje bezopen koorballen die, biertjes in de hand, iedereen die langskwam uitscholden voor pauper, zwerver, sloeber of arbeider. De meeste mensen fietsten snel door, een stel autonome punkers stapten echter van hun bakfiets en begonnen er op los te meppen. Toch goed dat er een God is.
Dezelfde reactionaire koorballenagressie zag ik gisteren in Don’t shoot the messenger, een verslag van binnenuit over Occupy Amsterdam.Achter het Beursplein, op de Warmoestraat, zit het hoofdkwartier van de Amsterdamse Studenten Sociëteit. Dus het was een kleine moeite voor de corpsleden om, wanneer ze daar zin in hadden, even een bezoekje te brengen aan hun buren om ze voor vieze zwerver uit te schelden. Ze deden pogingen hun tenten te slopen. En hun camera te molesteren. “Misschien moet je een krantenwijkje nemen in plaats van hier op de kosten van de samenleving je tijd te verdoen. Hoeven wij twintig procent minder belasting te betalen. Is iedereen gelukkig.” Of woorden van soortgelijke strekking. U moet de blikken van pure minachting er zelf bij bedenken. Dit zijn ze dan, onze toekomstige bankdirecteuren en topambtenaren.
Twee uurtjes eerder stond Tegenlicht in het teken van de tech-revolutie op Wallstreet. Hoe er tegenwoordig met de snelheid van het licht wordt gehandeld. Dat een goede deal een kwestie van nanosecondes is. Dit op ingewikkelde wiskundige algoritmes gebouwde systeem leidde in 2010 tot de zogenaamde Flash Crash, waarbij de Dow Jones binnen enkele seconden zo’n 1000 punten daalde, wat vervolgens binnen enkele minuten weer goed werd gemaakt. De schrik zat er goed in.
Hoofdpersoon in The Wall Street Code is Haim Bodek, voormalig ‘high frequency trader’, thans klokkenluider. Bouwde onder andere voor Goldman Sachs algoritmes waarmee men met de snelheid van het licht miljardendeals kon sluiten. Nadat de winsten van Bodeks eigen bedrijf als sneeuw voor de zon verdwenen (iets wat volgens hem onmogelijk was als het spelletje gespeeld werd zoals je het hoort te spelen), besloot hij te achterhalen wat de oorzaak was. En om vervolgens uit de school te klappen over wat er mis was.
Als ik het goed begreep (wat nog maar de vraag is, want zodra er wat financiële termen over de tafel vliegen, vindt er een soort kortsluiting plaats in mijn hersenen) beweert hij dat er tussen de beurs en de aandeelhouders een soort zwarte handel zit die nauw samenwerkt met de beurs, waardoor de beurs eigenlijk kan handelen met voorkennis. Om het uit te leggen gebruikte hij een metafoor van een Metallica-concert. Maar zodra hele slimme mensen iets wat voor hen vanzelfsprekend is, gaan uitleggen met behulp van een metafoor, raak ik helemaal lost in translation. Dus mocht u een heel andere lezing hebben, be my guest in de reactieruimtes.
De boodschap was in ieder geval duidelijk: er zat iets goed mis daar in de wereld van de high finance. Er was een monster gecreëerd, dat we onmogelijk in de hand kunnen houden. Ongeveer wat de Occupy-beweging aankaartte. Maar in plaats van werkelijk een verandering van denken teweeg te brengen, werd Occupy het pispaaltje van de crisis en kon de rest van de wereld doordraaien alsof er niets aan de hand was.
[Dit stukkie verscheen op Sargasso]
Het grappigste vond ik dat de FTC (Amerikaanse waakhond van de financiële markten,of was het een ander organisme?) geen snars begrijpt van de klacht die de klokkenluiders bij haar deponeerden. Zo uiteen loopt de werkelijkheid tegenwoordig.