Een briljant idee

Toen hem werd meegedeeld dat zijn ouders bij een vliegtuigcrash om het leven waren gekomen en het onmiddellijk en zeer duidelijk tot hem doordrong dat hij, zijnde de enige erfgenaam, voortaan voor honderd procent verantwoordelijk zou zijn voor het immense landhuis dat zij bewoond hadden, kreeg Jochem U. een briljant idee: hij zou het huis, dat werkelijk een ode aan de schoonheid was, een historische buitenplaats bovendien, zeventiende-eeuws, en nog onlangs door zijn vader voorgesteld als Nederlandse kandidaat voor de Werelderfgoedlijst, tot op de grond toe afbranden en daarna een reusachtige schadeclaim indienen bij de verzekering. Maar eerst, eerst zou hij het helemaal leeghalen.

*

Jochem U. was achttien jaar. Hij studeerde letteren in Amsterdam en woonde daar sinds een paar maanden op kamers. Dat beviel hem uitstekend, maar niet heus, en nog voordat zijn ouders goed en wel begraven waren had Jochem, zonder nadenken, het bleke studentenleven voorgoed vaarwel gezegd. Hij zegde de huur op en nam direct zijn intrek in het huis dat hem nu toebehoorde. Het huis, overigens, waar hij geboren was.

De begrafenis intussen ging goeddeels aan hem voorbij. Zo vol was hij van het idee de verzekering op te lichten (want dat was uiteraard waar zijn idee op neerkwam: oplichting), dat hij het zelfs tijdens de plechtigheid niet uit zijn hoofd kon zetten. In een afgeladen aula zat Jochem diep in gepeins verzonken op de eerste rij. Af en toe verscheen er een brede grijns op zijn gezicht en stiet hij een harde lach uit. Tijdens zijn toespraak keek hij glunderend de zaal in.

Het was trouwens niet zo dat de dood van zijn ouders hem per se koud liet. Hij had wel een beetje verdriet. Maar dat beetje maakte geen schijn van kans natuurlijk, tegenover zijn briljante idee.

De familie begreep er niets van, was gechoqueerd en verbrak, eensgezind, alle contact.

*

Daar zat hij dan, alleen in zijn landhuis. Afgesloten van de buitenwereld, want: aan drie kanten van het huis lag bos. Als het waaide, hoorde Jochem het ruisen van de hoge eiken, als het windstil was het gefluit van vogels of het geritsel, opmerkelijk dichtbij, van wilde zwijnen. Er was geen menselijke bebouwing zichtbaar vanaf het erf, afgezien dan van de oprijlaan. Als kind was hij die oprijlaan vaak opgereden met zijn kinderfietsje. Waarom? Om te kijken waar hij uit zou komen natuurlijk. Maar altijd was de weg te lang geweest en altijd had de kleine Jochem op het laatst toch rechtsomkeert gemaakt.

Binnen was het landhuis net een museum. De wanden hingen vol met schilderijen uit de Gouden Eeuw en het kon niemand die daar oog voor had ontgaan dat hier over details was nagedacht. Jazeker, iedere plint van het huis was onderdeel van een oorspronkelijk ontwerp. En niet alleen de plinten trouwens, ook meubels, deurknoppen en raamwerk, werkelijk alles was perfect op elkaar afgestemd. Het geheel was dan ook voor een fortuin verzekerd. En als ik nou de onderdelen ook voor een fortuin verkopen kan, zei Jochem bij zichzelf, dan heb ik tweemaal een fortuin. En tweemaal een fortuin, nou ja, dat kon je bijvoorbeeld op de beurs gemakkelijk nog weer verdubbelen.

*

Hij ging meteen aan de slag. Hij kocht een tweedehands bestelwagen en vond meteen al, op een kwakkelend industrieterreintje van een klein dorpje in de buurt, een grote loods waar hij de spullen uit het huis kon opslaan.

Bij navraag echter bleek deze loods helemaal niet te huur. Wel wilde de eigenaar, een bejaarde en mislukte ondernemer die zijn einde voelde naderen, de loods voor een schappelijke prijs aan Jochem overdoen. Zo geschiedde, en vol goede moed begon hij aan de uitvoering van zijn verdorven plan.

Natuurlijk zou de verzekering meteen een onderzoek instellen. Hier had Jochem goed over nagedacht. Om het allemaal zo echt mogelijk te laten lijken, moest hij de spullen die hij weghaalde ook weer vervangen door andere, gelijksoortige spullen. Een stoel van Rietveld, die overigens detoneert met de Gouden Eeuw en die je dus in dat landhuis niet zou hebben aangetroffen, was misschien een klein vermogen waard, tot as verbrand was hij waarschijnlijk niet meer te onderscheiden van de as van een IKEA-stoel – of een stoel voor twee euro gevonden op de rommelmarkt.

En omdat hij tijd genoeg had, was dat precies wat Jochem deed: op de terugweg bezocht hij rommelmarkten en kringloopwinkels om alle spullen die hij op de heenweg weggebracht had opnieuw aan te schaffen – althans, de waardeloze versie ervan. Een goed plan inderdaad, en zo hoefde hij nooit lang te onthouden wat eigenlijk toch allang door iedereen vergeten was. Zelfs van muren en deuren afgesloopte ornamenten werden door hem vervangen: hij zette er oudroest voor in de plaats. Of stukken afvalhout.

*

Het kostte hem maanden, maar ten slotte was het landhuis van zolder tot kelder volgepropt met rommel. Een van de laatste oorspronkelijke dingen die hij nog moest vervangen, was de diamanten kroonluchter in de eetkamer. De kroonluchter was werkelijk gigantisch en had altijd een bijzondere aantrekkingskracht op Jochem uitgeoefend. Als jongetje, eigenlijk bezig met een kleurplaat aan de grote tafel, of ook wel zomaar, als hij zich verveelde, had hij zich regelmatig door de fonkelende diamanten boven zijn hoofd laten betoveren. Later leerde hij dat het licht zo mooi verspreid werd omdat diamanten op een bijzondere manier geslepen werden, een slijpwijze die men ‘briljant’ noemde. Die informatie had de betovering natuurlijk nauwelijks doen afnemen.

Staand op de hoge keukentrap vroeg Jochem zich af hoe hij het gigantische ding eigenlijk van het plafond zou krijgen. Hij aarzelde en heel even bekroop hem het gevoel dat hij zich ergens in zijn plan verschrikkelijk vergist had. Maar het hoefde al niet meer: hij reikte naar een diamant, verloor toen plotseling zijn evenwicht en viel opzij. Hard klapte hij met zijn achterhoofd tegen het hout van de nagemaakte parketvloer, en toen hij niet meer opstond was het een grappig gezicht zoals de lege keukentrap, na even heen en weer gewiebeld te hebben, weer helemaal stilstond in de verder ook bewegingloze eetkamer.

*

Jaren gingen voorbij en nooit werd het huis bezocht. Alleen de dieren uit het bos verloren ten slotte hun argwaan en gingen het huis als onderdeel van hun domein beschouwen. Rommel van binnen ging zwerven, en zo raakten bos en landhuis langzaam maar zeker met elkaar vergroeid.

In de oude loods, hemelsbreed maar zo’n tien kilometer van het huis verwijderd, verrotte intussen even langzaam en even zeker de kostbare inboedel.

*

De brief die Jochems vader had gestuurd naar de Verenigde Naties, met daarin het verzoek zijn huis op de Werelderfgoedlijst te zetten, was uiteraard nooit door iemand beantwoord. Wonderlijk genoeg echter had zijn verzoek uiteindelijk wel de Nederlandse rijksoverheid bereikt en was vervolgens doorgesijpeld naar gemeenteniveau, waar een daartoe aangewezen ambtenaar weer moest beslissen over eventueel toe te wijzen subsidiegeld.

Het was deze gemeenteambtenaar die op een dag verwonderd rond het afgetakelde landhuis stapte. Zich een weg banend door manshoog onkruid en het meest vreemde zwerfafval, bereikte hij de achterzijde van het huis en zag dat de serre-deuren er wijd open stonden.

Hij wilde het huis binnengaan, maar voelde dat hij iets vertrapte in het hoge gras. Het gras was zo hoog opgeschoten dat hij bij het lopen zijn handen kon gebruiken om het opzij te duwen. Alsof het landhuis was gezonken in onkruid en hij er nu naartoe gezwommen was, filosofeerde hij. Toen hij keek wat hij vertrapt had en het opraapte bleek het een stuk bot te zijn, dat hij op slag weer uit zijn hand liet vallen.

Hij verspilde zijn tijd hier. Maar na enig rondscharrelen in de serre keerde de ambtenaar toch nog tevreden naar zijn auto terug. Hij had een echte Zippo-aansteker gevonden! Zomaar, op een tafeltje.

Leeg natuurlijk, maar niet getreurd: zulke aanstekers kun je gewoon weer vullen, hoor.

Meer van Spek & Bonen vind je hier. Volg hem ook op Twitter.

14 Reacties

  1. Die openingszin was een taaie, en liet mij bijna aftaaien, maar aangezien ik toen toch al halverwege was zette ik door. En dat was geen moeite maar het des te meer waard.

  2. Kippfest snijdt hier wel een aardig punt aan. Die eerste zin had met gemak in vieren of vijven gesneden kunnen worden, zonder verlies van effect. Ik heb zelf eens een verhaal geschreven, bestaande uit één zin. Gewoon, voor de aardigheid. Je moet het ook eens proberen, OZ.
    Maar dat zijn toch trucs die alleen voor de schrijver zijn (‘Ik kán het!’). De ware trucage is ook voor de lezers bedoeld, en de schrijver van dit stuk heeft er een paar van uit zijn goocheldoos gehaald. Hij heeft er ook wat laten liggen. Ik zou bijvoorbeeld van dat bot waarop die ambtenaar trapt, gezegd hebben dat het een grijs geworden bot was.

  3. Ik vind het toch een mooie beginzin. Het voert de spanning op en eindigt precies waar je moet zijn om daadwerkelijk aan het verhaal te beginnen. Het klopt ook zo mooi, die meanderende beginzin. De grootsheid van de crash en het besef dat onmiddellijk inslaat. Het is een taaie zin, maar je zit er meteen in.

    Red ons Maria Montanelli begon geloof ik met een zin van anderhalve pagina.

  4. ‘Red ons Maria Montanelli’ heb ik mezelf al tien jaar lang beloofd te gaan lezen. Het moet een goed boek zijn, dat hoorde ik tenminste van allen die het gelezen hadden.
    Deze eerste zin van Spek en Bonen is ook een goede zin, die precies doet wat je ervan verwacht, maar hij (of zij) had er ook een léésbaar stel eerste zinnen van gemaakt kunnen hebben.
    Bij zulke lange zinnen immers ga je toch eerst letten of ie wel klopt. Misschien is dit bij anderen anders.

  5. Dat is wel waar. De eerste zin van Maria Montanelli is, als ik het mij goed herinner, vooral een zin die maar doorgaat, meer dan dat het een zin is met een begin en een einde, zoals de zin van Spek en Bonen, een beetje zoals deze zin dus, de komma’s hadden net zo goed punten kunnen zijn; ik meen me zelfs te herinneren dat er ook een puntkomma in voorkwam. Anyways, de beginzin van Spek & Bonen is meer a la De Avonden.

  6. Je hebt me bijna de zin om Maria Montanelli te gaan lezen ontnomen, Max! Maar je hebt gelijk: deze zin van Spek en Bonen heeft een begin en een einde, en zo moet het ook.
    De verhaalzin waarop ik een paar reacties geleden doelde, was een zin, gesteld in de tegenwoordige tijd (dat is altijd iets moeilijker dan de verleden tijd), uitgesproken door een soort Twan Huijs van Nova, die zo begon: ‘Anders dan ik gisteren vermeldde…’ en vervolgens veel dubbele punten, puntkomma’s, gedachtenstreepjes enzovoorts, met tenslotte de tekst: ‘…, en zo kan het ook.’

  7. Helaas kan het ook de verkeerde kant opgaan als wilde zwijnen, zelfs als ze een dergelijk landhuis zouden “kraken”, worden opgejaagd en dan door bepaalde jagers die blijkbaar grotere beesten zijn dan zwijnen! Lees hier en oordeel:

    Portugal woest op jagers die meer dan 500 herten en wilde zwijnen doden

    De Portugese regering heeft boos en verontwaardigd gereageerd op een twee dagen durende jachtpartij van zestien Spanjaarden waarbij meer dan vijfhonderd herten en wilde zwijnen zijn gedood. De Portugese milieuminister João Pedro Matos Fernandes spreekt van een ‘gemene milieumisdaad’, die vervolgd moet worden.

    Loco-burgemeester van Azambuja, Silvino Lúcio, noemt het een ‘bloedbad’. De jachtpartij zou vorige week hebben plaatsgevonden aan een boerderij op het toeristische landgoed en jachtgebied Torre Bela, op zo’n vijftig kilometer van de Portugese hoofdstad Lissabon. Jagen op individuele dieren is er toegestaan, maar deze jagers zouden het grootste deel van de hertenpopulatie in het gebied gedood hebben. De 12.700 hectare grote boerderij zou bovendien ommuurd zijn waardoor de dieren niet konden ontsnappen.

    Op sociale media zijn de foto’s van de dode dieren viraal gegaan. Uit verschillende hoeken in het land volgt kritiek op de Spaanse jagers. Ook een aantal Portugese jagers hebben de daden van hun Spaanse collega’s veroordeeld.

    Het ministerie van Milieu heeft in een verklaring gemeld: ,,Dit nieuws over het willekeurig slachten van dieren heeft niets te maken met jacht, iets dat wordt gezien als een praktijk die kan bijdragen aan het behoud van de biodiversiteit en het ecosysteem.”

    Het ministerie van Milieu heeft de jachtvergunning van het landgoed ingetrokken en is een onderzoek gestart.

    Ironisch genoeg was aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk (1863-1914) eveneens een bloeddorstig jager die op een dag wel 2000 stukken wild had gedood! En op 28 juni 1914 werd hijzelf als een beest afgeschoten in Sarajevo door de terrorist Gavrilo Princip (1894-1918) waardoor WO I ontstond die aan 30 miljoen mensen het leven ging kosten!

Laat een antwoord achter aan Ben Hoogeboom Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *