Tatanka

Gekatapulteerd door de tijd kom ik terecht in een veld waarop koeien lopen. Het landschap is  opgedeeld in lange (w)eilanden van gras, in een zee van sloten. De stroken zijn zo lang dat wanneer de koeien het einde hebben bereikt, de andere kant alweer is aangegroeid.

2 oude koeien lopen. Bottige heupen, zichtbare borstkas, enorme uier waar de benen omheen moeten.
Een hele tijd niets. Je denkt: “Daar lopen 2 koeien.” Maar de kudde volgt, daar kun je vergif op innemen.

Ze hebben een strategie: eerst lopen ze met z’n allen helemaal tot de dijk, het verste punt vanuit de boerderij. Dat doen ze 2 keer per dag, na het melken – de tweedagelijkse trek van de moderne bison. Ze lopen fiks door. Daar aangekomen draaien ze om en vangen ze de weg terug aan, grondig grazend. Op de heenweg hebben ze alles gescreened, zodat ze nu weten waar de kale plekken zijn die je beter vermijdt.

’s Ochtends zijn met name de pubers enthousiast. Je herkent ze aan de kleine uiers. Ze wijken af van de koers, trotteren blij naar de sloot, kijken in het rond met grote ondeugende, genepwimperde meisjesogen, rennen tenslotte hun achterstand in.

’s Avonds is iedereen loom.

5.30 uur
De zonsopkomst is fuchsiaroze. Een aalscholver dobbert rond, een vis in zijn bek. 3 kleine pinguïns vliegen met een serie hoge kreten als kuikens. De aalscholver duikt weer. De vis gaat in de boodschappentas die hij, noordelijke pelikaan, onder zijn bek draagt. De zachte golven dragen de roze gloed op hun rug.

Het meer is als olie.

5.45 uur
Alles is al minstens een uur klaar wakker. De koeien: al aan het grazen; de eenden; de aalscholver; de schapen… Alleen de mens slaapt nog.
De ganzen trekken gakkend over de opkomende zon heen. Dat geeft aan de morgen iets bobrossiaans, om te zwijgen over het kitscherige roze. De opkomende zon staat nu op een voet op het meer: zijn onderkant smelt met het oppervlak samen wat hem het aanzien geeft van een montgolfière.
Als de zon zich een paar tellen later heeft losgeweekt, blijft de voet liggen.
En verdwijnt.
Het gaat warm worden vandaag. Heel warm.

6 uur
De nevel ligt als een tafellaken op het veld. Schapen blaten in de verte, ganzen gakken. Af en toe het geloei van een koe. De leeuwerik fluit, tatitatitati, gepunctueerd door iemand van een ander soort pfui… pfui… pfui… pfuittittitt pfuittittitt. Een vlucht leeuweriken vliegt rakelings langs een baan van het veld. Ik hoor hun vleugels. Die van ganzen zijn hoorbaar groter. Ze flappen zwaar, die van zwanen nog meer. Je krijgt een beeld van de inspanning die ze zich getroosten.

10 uur
Zwaluwen scheren rakelings het pas gesneden gras. Uit de hopen drogend hooi pikken ze insecten. Het geïsoleerde geblaat van een schaap. Op de achtergrond: het constante geluid van de golven op de dijk. Een v-tje ganzen stijgt op: mama en papa aan kop, het gebroed erachter aan, 2, tot soms 8 stuks. Ze houden contact met elkaar, én met de andere troepen met wie ze samen vliegen, door luid geroep. De voorste groep heeft het opstijgen geluid: KOM MEE KOM MEE! De achterste punctueert zijn aanwezigheid: GAK…GAK…GAK…GAK…GAK… “ We volgen! Je hoeft niet om te kijken!”
Monotone radar.

Roedels fietsers, al dan niet in lycra, roepen elkaar met korte tussenpauzen, net als de ganzen. Ook zij reizen immers in formatie. Sommige lycralozen sjouwen een hele uitrusting achterop. Die zijn zeker op de kampeertour.

11 uur
Een zwaluw trekt een streep van hypergeluid door de knalblauwe lucht. Losse wolkjes drijven, lieftallige schuimgebakjes.

Ganzen: GAK GAK GAK GIEEEK
      GAK GAK GAK GIEEEK

Een mobieltje op trilstand gaat af. Het is het ondergeluid van het echtpaar zwarte zwanen, dat, gekortwiekt, in het omheinde gedeelte van de sloot peddelt. Hun bovengeluid, tegelijkertijd hoorbaar, is dat van gewone zwanen.

De ganzen liggen per honderden te grazen op het weiland. De boer scheurt met zijn quad, één keer en dan terug, om ze weg te jagen. Ondertussen incasseert hij de ganzensubsidie.

Toen ik 40 was kon je de overkant van het IJsselmeer nooit zien. Nu is het omzoomd door windturbines en aan de zuidkant de flats van IJburg. Het meer was oneindig, nu is het een plasje.

17.45 uur
Een cow girl (eigenlijk meer een cow woman) haalt de koeien op, te voet. Ze doet net als de tatanka: ze loopt eerst gedecideerd langs de sloot recht naar de dijk. Daar draait ze om en duwt de kudde terug voor haar uit. Rustig. Vanzelfsprekend. Met iets slaps, een riem, een touw, niet de stok die je zou verwachten. De dieren laten zich gedwee in de goede richting duwen. Al lopend gaan ze door met grazen.

22 uur
Na het melken komen de koeien terug. De zon is dan al laag aan de heiige horizon. Een knaloranje ding dat je net wel kan aankijken. En ja hoor! een streepje wolk erdoor. Een Japans schilderij.
De zon zakt onherroepelijk.
De platte aarde flipt als een munt.

Naast het Ruysdaelbosje grazen de ganzen per tiental, de tientallen verspreid over de reep weiland. De aangewezenen steken de nek boven het gras, op de uitkijk voor de vos.
Opeens vliegen ze allen, onder luid geroep, naar een graziger veld.
Een valk spurt recht omhoog, torent boven het weiland, maakt een rechte hoek en koerst horizontaal weg.

Met zulk weer blijven de koeien na de laatste trek slapen. In de ochtend, als je heel vroeg wakker wordt, kun je ze zien liggen. Imposant en rustig gezicht. Zwart-witte reuzen in het groen.
Als de zon nog net niet op is maar het is al dag, zijn ze al grazend aan het heen en weer trekken, in de streep nevel die de horizon aftekent.

Oud Zeikwijf
Beroepsbrokkenpiloot. Vloog nochtans op haar achtste reeds rakelings langs bergkammen om berggeitjes en bergmarmotjes te tellen. Is tot haar eigen verdriet gemodelleerd naar haar vader, een onbehouwen Italiaanse charmeur met een groot hoofd en een passie voor even belachelijke als tijdrovende hobby’s. Komt oorspronkelijk uit Frankrijk. Heeft in Japan gewoond. Woont sinds begin jaren ’80 in een boomhut op het Waterlooplein in ‘Magies Centrum Amsterdam’, van waaruit ze haar schrijfsels via rooksignalen aan de redactie doorseint. Ze schrijft ook voor AT5, Sargasso en voor Kutbinnenlanders. En op haar eigen stukje internet: oudzeikwijf.com.

4 Reacties

  1. Dit verhaal duidt op een verblijf van langer dan een dag, buiten de grachtengordel of directe omgeving.
    :-)

  2. Boeren zijn jammer genoeg niet bepaald gek op ganzen daar deze vogels, mits ze met vele honderden of duizenden zijn, complete graslanden kaalvreten oef bevuilen zodat er geen gras overblijft voor de koeien. niettemin hebben ze nou toch al plannen bedacht om de ganzenoverlast te beperken met de hulp van andere boerderijdieren in de vorm van varkens. Lees daar dit verhaal maar eens over:

    Houtense biggetjes op herhaling

    In maart 2019 is een proef gestart om te zien in hoeverre varkens het broedsucces van de ganzen kunnen gaan beperken. Het ging toen om een gebied langs de rondweg waar grauwe ganzen graag langs de waterlopen in het biezenveld hun nesten bouwen. ,,Omdat de varkens tijdens het broeden alle eieren hebben opgegeten kan de proef als geslaagd worden beschouwd”, zegt Josse Haarhuis, de leverancier van de varkens. Hoe is het nu verder gegaan?

    De grote aantallen ganzen vormen bijna overal een groot probleem. Ze eten veel gras en ze poepen de weilanden onder, waardoor andere dieren er niet meer kunnen grazen. Ook vormen de ganzen een probleem voor de verkeersveiligheid. “Het gebied in Houten ligt langs de rondweg, daar rijden dus veel auto’s. Als jonge gansjes het nest verlaten, komen zij op de weg terecht. Dat is een gevaar”.
    Het is de bedoeling dat de varkens de nesten van de ganzen opsporen en hun eieren daarna opeten. Als de populatie op het gewenste niveau is, gaat de provincie intensiever gebruik maken van alternatieve, meer diervriendelijke middelen om de populatie te beheren. Dit om te voorkomen dat het aantal ganzen weer te snel groeit.
    Wethouder Hilde de Groot (GroenLinks) ‘opende’ op 11 maart 2019 de proef door de varkens te voeren met de eieren die eerder in het gebied waren geraapt. ,,We proberen met de inzet van varkens dicht bij de natuur te blijven, samen met andere instanties”.

    RESULTAAT

    Telefonisch geeft Josse Haarhuis aan dat de proef is geslaagd. ,,Het doel was om te zien of de varkens geïnteresseerd waren in de ganzen eieren. En als ze het eenmaal gevonden hebben gaan ze dan zelf op zoek naar andere nesten. Dat is gelukt en ze hebben alle eieren in het gebied opgegeten”. In het begin is wel gebleken dat de ganzeneieren te groot waren voor de biggen die zijn uitgezet. ,,Dus het advies is om bij een vervolg met grotere varkens te starten” aldus Haarhuis.
    ,,Eigenlijk hebben we twee doelen behaald: de opdracht dat alle eieren worden opgegeten is ingevuld en de overlast langs dat deel van de rondweg is weggenomen”. De proef kent volgens Haarhuis ook nog een achterliggende gedachte: ,,Het grotere doel is om te zien of we in Nederland op deze wijze de ganzenpopulatie kunnen terugdringen. Maar daar moeten we echt nog nader onderzoek naar doen om daar antwoord op te kunnen geven”.

    BESTEMMING

    Josse Haarhuis is samen met Stan Gloudemans eigenaar van ‘Buitengewone varkes & Pig Me’. Zij hebben verspreid over Nederland twaalf locaties in gebruik met toegewijde verzorgers. Die geven de in kleine familiegroepen levende varkens verantwoord geteeld voer. De varkens wroeten ook een gedeelte van hun voer zelf bij elkaar. ,,De combinatie van voer, frisse lucht en veel beweging zorgt voor een sublieme vleessmaak”. Dit was op 16 december jl. nog te zien in het TV-programma Binnenstebuiten.
    Resultaat van de proef is dus ook dat het vlees van de varkens inmiddels zijn bestemming heeft gekregen. ‘Bij Theus’ en ‘Dinner at Six’ ‘zijn twee restaurants die de afgelopen maanden de menukaart op deze wijze hebben voorzien van een speciaal gerecht.

    VERVOLG

    ,,De provincie heeft voor 2020 haar fiat gegeven voor een vervolg” zegt Haarhuis. ,,Ook de gemeente Houten is enthousiast, evenals de bewoners die hebben geholpen met het voeren. De vraag is nu hoe we een eventueel vervolg gaan organiseren met de varkens. We weten natuurlijk niet of de ganzen naar een andere plek zijn gegaan om daar de boel te verstoren. Dat verwachten we wel, maar dat hebben we niet kunnen vaststellen”. Haarhuis kan nog geen uitspraak doen over het vervolg van de proef in Houten. ,,Ik moet eerste met de provincie en de gemeente aan tafel om te kijken waar en hoe we dit gaan inrichten. Als het lukt om alles tijdig voor elkaar te krijgen dan lopen er waarschijnlijk weer varkens door het broedgebied van de ganzen”.

    1. ik weet t niet hoor… Ganzen die moeten wijken voor t verschrikkelijke verkeer, dat ik als velocifoob te snel vind gaan, voor varkens en koeien, waar wij veel te veel van hebben en voor Schiphol, de satan…

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *