Alweer zeven jaar geleden begon ik op Panzerfaust de Bijbel Lees Sessies. De hoogste tijd om de draad weer op te pikken. Maar voordat ik dat doe, even alle afleveringen tot nu toe. Dit is aflevering 8.
De Zondvloed is voorbij, het is tijd voor de nazaten van Noach om zich over de aarde te verspreiden. Zo gezegd, zo gedaan. De gehele aarde, zo lezen wij, was nu één van taal en één van spraak. Maar dat zou niet lang meer duren.
De God waar wij nu mee zullen kennis maken, is een onzekere God, een God die het idee krijgt dat Zijn heerschappij in het geding komt als hij niet snel een stokje steekt voor de hoogmoedige plannen van Zijn volk. Een God die bang is dat Zijn volk Hem niet meer nodig zal hebben. Dat volk blijkt namelijk helemaal geen zin te hebben om zich over de aarde te verspreiden. Ze blijven liever bij elkaar. Samen sta je sterk en vind je makkelijker warmte als je daar node aan hebt, en kun je elkaar nog eens uit de brand helpen, of aan een baantje. Kortom, waarom met wat vee en familie door de woestijn zwerven, een ongewis bestaan tegemoet, als je ook gezellig bij elkaar kunt zitten met zo nu en dan een biertje erbij.
Dat volk besluit kortom een stad te bouwen, met in het midden een hoge toren. Een toren die tot aan de hemel zal reiken. Met name dat laatste lijkt de Here niet te zinnen. Hij besluit van Zijn troon te komen om een kijkje te nemen, en het bevalt niet wat Hij ziet: “Zie, het is één volk en zij allen hebben één taal. Dit is het begin van hun streven; nu zal niets van wat zij denken te doen voor hen onuitvoerbaar zijn.” (Genesis, 11:6) Zoals gezegd, de Here wordt bang dat Zijn volk Hem straks niet meer nodigt heeft. En wat gebeurt er met een God die niet meer nodig is? Die sterft. Ook God blijkt bang voor de dood.
In plaats van eerlijk te zeggen dat Hij dit niet voor ogen had toen Hij Zijn volk opdroeg zich over de aarde te verspreiden, daalt Hij neder om de taal te verwarren. Of Hij ervoor zorgt dat alle bouwvakkers ineens een andere taal spreken en elkaar letterlijk niet meer verstaan, of dat de bouwers elkaar niet meer begrijpen omdat ze ineens verschillende belangen krijgen en elkaar dus overdrachtelijk niet meer verstaan, verzuimt de bijbel te vermelden. Ik vermoed het laatste. Het zou natuurlijk mogelijk zijn (Gods kunnen staat voor niets), maar het lijkt mij vrij onvoorstelbaar als Japhet uit het niets Frans begint te spreken tegen Smolit die, zonder daarvoor opgeleid te zijn, zomaar het Engels machtig blijkt. Wat je je helemaal niet voor kunt stellen, is als al die bouwers van het ene op het andere moment vergeten zijn hoe je ‘geef die metselaar eens door’ moet zeggen in de taal die ze al die jaren daarvoor zonder problemen hebben gebezigd. Of dat zo’n bouwer thuis komt na een dag hard werken waarin ook nog eens iets wonderlijks is gebeurd (hij bleek ineens een taal te spreken die niemand anders verstond dan hijzelf, en al zijn maten bleken ook allemaal in een taal te brabbelen die alleen zijzelf konden verstaan), en dan het verhaal niet kan vertellen omdat zijn vrouw Fins blijkt te spreken en zijn kinderen respectievelijk Kazachstaans, Hoog-Duits en Papiemento. Lijkt mij sterk.
Hoe de Heere het ook voor elkaar heeft gekregen, Zijn plannetje werkt: al snel staakt men de bouw van de stad en de toren. En die toren die er nooit is gekomen, is men Babel gaan noemen. Tegenwoordig draait men zijn hand niet meer om voor een toren die tot aan de hemel reikt. Maar God lijkt niet meer de moeite te willen nemen om daar een stokje voor te steken. Of hieruit blijkt dat God zich van ons heeft afgekeerd, is een vraag die ik uiteraard niet kan beantwoorden. Ik neem aan dat Hij eenvoudigweg de zinloosheid heeft ingezien van Zijn eerdere optreden, waardoor de toren van Babel er nooit is gekomen. Het heeft immers niet geleid tot een vreedzaam samenleven tussen de volkeren der aarde, die algehele verwarring. Ik neem aan dat Hij spijt heeft van Zijn actie. Alhoewel, echt een talent voor zelfreflectie heeft de Here niet. Integendeel. Altijd zijn wij het, de mensenkinderen, die schuld hebben aan alle ellende. Nooit zou Hij eens zeggen: sorry jongens, inschattingsfoutje, laat ik het even terugdraaien. In welk een schone wereld hadden wij immers geleefd als wij elkander gewoon hadden begrepen?
Inmiddels lopen er hier een hoop zelfverklaarde plaatsvervangers van God op aarde rond, om de taak op zich te nemen die Hij verzuimt uit te voeren. Ik heb het over mensen als Mohammed Atta en de zijnen. Ook zij wensten de hoogmoed van de Westerse medemens af te straffen. Maar omdat zij niet die almacht hadden onze spraak te verwarren, besloten ze op 11 september 2001 een hedendaagse Toren van Babel met de grond gelijk te maken door er met twee vliegtuigen op in te vliegen. Tot op heden is de wereld er diep over verdeeld hiemee om te gaan, de verwarring is vermoedelijk niet minder dan destijds tijdens de bouw van de Toren van Babel.
Het is mijns inziens ook geen toeval dat Bin Laden en Mohammed Atta de datum 11 september hadden geprikt om hun weerzin jegens hoge gebouwen een uitlaadklep te geven. Het is immers Genesis 11:9 (ik zet het maar even vet, opdat vooral niemand de link ontgaat) waarin de bijbel Gods bedoelingen prijsgeeft: “Daarom noemt men haar Babel, omdat de Here daar de taal der gehele aarde verward heeft en de Here hen vandaar over de gehele aarde verstrooid heeft.” En wij zitten met de chaos.
