Alweer zeven jaar geleden begon ik op Panzerfaust de Bijbel Lees Sessies. De hoogste tijd om de draad weer op te pikken. Maar voordat ik dat doe, even alle afleveringen tot nu toe. Dit is aflevering 4.
Het eerste wat Adam en Eva doen als ze uit het Ouderlijk Huis zijn verdreven, is hun door God gemaakte kleren afgooien om het op een neuken te zetten. En het was gelijk raak: “De mens nu had gemeenschap met Eva, zijn vrouw, en zij werd zwanger en baarde Kaïn.” Niet veel later toverden Adam en Eva wederom het beest met de twee ruggen tevoorschijn en daaruit kwam hun tweede zoon voort, die Abel heette. Laatstgenoemde werd schaapsherder, Kaïn werd landbouwer. Twee beroepen die niet voor elkaar in nobelheid hoeven onder te doen, als u het mij vraagt, zeker in die tijd, waarin je nog niet voor arts, advocaat of communicatiewetenschapper kon studeren. Toch lijkt het God te behagen om overduidelijk te laten blijken wiens carrièrestappen Hij het meest waardeert.
Want wat doet God als de twee zonen van Adam en Eva Hem hun offers brengen? Bedankt hij Kaïn even uitvoerig voor zijn ‘vruchten der aarde’ als Abel voor ‘een van de eerstelingen zijner schapen’, zoals het een goede vader betaamt? Niet bepaald: “En de Here sloeg acht op Abel en zijn offer, maar op Kaïn en zijn offer sloeg hij geen acht.” Het mag geen verbazing wekken dat een primitief man als Kaïn, die zo zijn best heeft gedaan om in de gunst van zijn Vader te komen, jaloers wordt op zijn broer Abel, die misschien niet minder zijn best heeft gedaan om zijn Vader te behagen, maar zeker niet meer. Ik vermoed zelfs dat het in die dagen van ledigheid en woestenij zwaarder was om landbouwer te zijn en dag in dag uit op je knieën in het stof te knielen om een paar schamele radijsjes te oogsten, dan om een kudde schaapjes te leiden.
Wat God vervolgens doet, als Hij ziet dat het gelaat van Kaïn vertrekt, getuigt van een valsheid die doet vermoeden dat Hij medepresentator was van een Oud Testamentische voorloper van RTL Boulevard. Hoewel Hij dondersgoed weet waarom Kaïn een beetje beteuterd kijkt, vraagt Hij toch: “Waarom zijt gij toornig en waarom is uw gelaat betrokken?” Kaïn haalt zijn schouders op en moet het antwoord schuldig blijven. “Gewoon”, mompelt hij mokkend. Mijns inziens had God toen een beetje hoofdschuddend moeten glimlachen, Kaïn een liefdevol tetsje op zijn bol moeten geven en moeten zeggen: “Nou, komop jongen. Niet zo beteuterd. Ik was ook wel blij met die knolgewassen van jou. Ik weet hoeveel moeite je ervoor hebt moeten doen. Ik ben alleen meer een vleeseter, kan ik ook niets aan doen. Gril een in honing- en tijmmengsel gemarineerd lamshaasje voor me, en ik ben gelukkig.”
Maar God moest, in plaats van Zijn vaderliefde, zo nodig weer zijn valse nichterigheid laten spreken middels een retorische vraag. “Moogt gij het niet opheffen, indien gij goed handelt?”, houdt Hij Kaïn voor. Waarmee Hij bedoelt: als je goed bezig bent, hoef je niet zo boos te kijken. Echter, omdat je zo boos kijkt, zal er iets wel niet in de haak zijn. Een cirkelredenatie van heb ik jou daar. En Hij vervolgt: “(…) indien gij niet goed handelt, ligt de zonde als een belager aan de deur, wiens begeerte naar u uitgaat, doch over wie gij moet heersen.” Samengevat: God negeert het offer van Kaïn die daar vervolgens (terecht, mijns inziens) een tikje verbolgen over is en zijn verbolgenheid (ook terecht) niet onder stoelen of banken wenst te schuiven. God had dat moeten respecteren, maar dat doet Hij niet. Integendeel, Hij laat Kaïn nog eens extra schuldig voelen omdat deze zijn jaloezie niet kan verbergen. Sta erboven, zegt God tegen Kaïn. Niet als advies, maar als bevel. Maak van je hart geen moordkuil, luidt het gezegde. Maar God dwingt Kaïn om van zijn hart wel degelijk een moordkuil te maken. Waarop Kaïn zijn broer naar het veld meeneemt en hem de hersens inslaat.
Ik wens deze laffe moord niet goed te praten, maar God heeft het wel een beetje over Zichzelf afgeroepen. Tenminste, als we ervan uitgaan dat God deze tragische loop der omstandigheden niet had bedoeld. Wat ik durf te betwijfelen, want voor zover ik altijd heb begrepen, is God alwetend en heeft de tijd geen geheiemen voor Hem. Wat het vermoeden doet rijzen dat God, in al Zijn voorzienigheid, bewust op deze moord heeft aangestuurd. Of op z’n minst het risico had ingecalculeerd. Ik vermoed dat God de mens een keiharde les heeft willen leren. Niet om de mens wijzer te maken, maar puur om hem te straffen. Want als de God van het Oude Testament iets graag doet, dan is het wel het straffen van zijn volk.
Nadat Kaïn zijn broer Abel heeft vermoord, komt God hem opzoeken. Aanvankelijk ontkent Kaïn de daad die hij heeft begaan: “Ben ik mijn broeders hoeder?” Maar God heeft Kaïn door en vervloekt hem: “Wanneer gij de aardbodem bewerken zult, zal hij u zijn volle opbrengst niet meer geven; een zwerver en een vluchteling zult gij op aarde zijn.” Om met Vincent Vega uit Pulp Fiction te spreken: He’s gonna be a fuckin’ bum. En Kaïn spreekt de vrees uit dat hij zo een gewillig slachtoffer zal zijn voor loslopende moordenaars. Maar God zegt dat iedereen die hem zal doden zevenvoudig zal boeten en God geeft hem een teken dat hij onverslaanbaar is. Waarna Kaïn in het land Nod gaat wonen om een potje te neuken met zijn vrouw (waar die ineens vandaan komt is me een raadsel), die vervolgens zwanger raakt en Henoch baart.
Waar wij in dit verhaal in wezen van getuige zijn geweest, is de eerste godsdiensttwist uit de geschiedenis van de mensheid. Er waren welgeteld vier mensen op aarde (of tenminste vier kinderen Gods: Adam, Eva, Kaïn en Abel). Twee van hen vochten om de gunst van God en kregen ruzie omdat de een meer dan de ander werd beloond voor zijn offers. Zoals ik heb proberen aan te tonen zette God Kaïn bewust tegen Abel op, waarna Kaïn zijn broer vermoordde en God de mogelijkheid kreeg om Kaïn zowel te straffen (hij werd veroordeeld tot een zwervend bestaan) als aan Zich te binden (Kaïn zou onverslaanbaar worden). De vraag nu is of God, tot op de dag van vandaag, niet bewust tweedracht zaait onder Zijn kinderen, opdat er oorlogen ontstaan en Hij hen naar hartelust kan straffen en strakker aan zich kan binden. De vraag stellen is ‘m beantwoorden. Elke godsdienstoorlog is een ruzie tussen broeders waarvan er tenminste één niet genoeg is beloond voor de offers die hij heeft gebracht. Een wanhoopsschreeuw om de aandacht van een onverschillige vader.
Dat M.M zijn best doet de Bijbel te lezen zal ‘mógelijk’ wel waar zijn. Of deze moeilijke kunst (lézen) ook bij hem aanwezig is een vraag. Máár… dat hij, desalniettemin én niet tegenstaande dát, niet weet wát er in staat is zéker. Zijn, of het, gewilde ‘leuk’ zijn is zo in en in triest dat ik enorme badhanddoeken nodig had om mijn tranen te deppen die bleven komen bij het lezen van zijn zo ‘enorm leuk’ commentaar.
Verder gaande met echt leuke dingen van en op de dag verblijf ik,
Vriendelijk groetend,
Frêre.
Ach, wat een onzin. Als je iets leest, moet je het wel in de goede context lezen, en niet in de context die je zelf verzint. Als je de hele bijbel zou lezen, zou je lezen dat God liefde is. En liefde zet mensen toch niet tegen elkaar op? Integendeel. Lees eerst de hele bijbel maar eens en probeer dan het verhaal van Kaïn en Abel te begrijpen. Dan zul je je misschien schamen over wat je hier hebt neer gezet.
In overeenstemming met beide commentatoren – moet ik, na het lezen van dit verhaal ook zeggen: man! Doe je huiswerk opnieuw! Je verhaal is zo oppervlakkig als het maar zijn kan. Om een boek met dergelijke diepgang – door ieder weldenkend mens wordt dat bevestigd, ongeacht religie of achtergrond – met zoveel oppervlakkigheid te behandelen beneden elk niveau.