Dit stuk verscheen eerder op De Jaap en wel hier.
Amerikanen zijn een boeiend volk. Onder meer omdat ze nog echte blauweboordenwerkers hebben. Mensen met beroepen met ‘werker’ erin. Metaalwerkers enzo, een uitstervend ras in Nederland. Misschien vind je er nog een paar bij NedCar. Het schijnt dat veel van die hardwerkende, maar desondanks toch vaak straatarme Amerikanen de Republikeinse partij een warm hart toedragen en Obama en zijn socialistische fratsen voor geen cent vertrouwen. Wat grappig is, want de Good Old Party draagt hun dan weer een akelig kil hart toe, en is voor geen nickel te vertrouwen. Neem nou Mitt Romney.
Mitt doet zijn best om vriendjes te maken met de Amerikaanse worker bees, zodat ze op hem stemmen. Als zoon van een gouverneur en ex-baas van Private-Equityclub Bain Capital kan hij niet echt bogen op een working class background. Zijn verkooppraatje is dan ook, dat hij als durfkapitalist de Amerikaanse economie door en door kent en dus banen en welvaart voor ze kan creëren. Onlangs oreerde hij tegen een fabriek vol staalwerkers:
“Other people in this race have debated about the economy, they’ve read about it and talked about it in subcommittee meetings, but I’ve actually been in it, I understand what it takes to get business successful, and to thrive.”
Durfkapitalisten zien zichzelf graag als handige jongens die bedrijven opknappen zoals je huizen opknapt. Je koopt een bouwval, maakt er wat moois van, verkoopt de boel weer en strijkt de winst op. En wat Newt Gingrich ook beweert over vulture capitalism, dat was voor 2008 ook vaak waar. Tenminste als je naar de droge cijfers keek. Maar de tijd van creatief boekhouden is voorbij. Om in de opknapmetafoor te blijven: de bouwvalligste stukken van een huis neerhalen, de rest cosmetisch opknappen en de boel met winst doorverkopen is niet meer zo makkelijk als tijdens de economische klapkauwgombeltijden. Private equity-jongens hebben tegenwoordig geen andere keuze dan de bedrijven die ze opkopen echt te verbeteren. En dat kunnen ze minder goed dan ze beweren.
De grap is natuurlijk dat wat er ook gebeurt, durfkapitalisten altijd met miljoenenwinsten weglopen. Ook als een opknapproject mislukt, een bedrijf overlijdt en honderden mensen hun baan verliezen. Allemaal honderd procent legaal ook nog, dankzij de Amerikaanse wetgeving en met complimenten van het Amerikaanse belastingstelsel. Als je er met het oog van de bioloog naar kijkt, zijn durfkapitaalclubs per saldo parasitaire organismen.
Gingrich en Santorum zijn natuurlijk geen haar beter dan Mitt, het zijn gevaarlijke gekken. Daarom gaat Mitt ook van ze winnen. Vooral omdat hij het meest op een echte president uit een Hollywoodfilm lijkt. Daarom geef ik hem ook een goede kans tegen Obama. Blauweboordenwerkers hebben weinig school genoten, ze kiezen met hun kloten. Aardige kans dus dat ze Romney en zijn praatjes gewoon geloven, en de Verenigde Staten zich verder ontwikkelen tot het grootste derdewereldland op aarde. Bob Dylan zong het al:
They say that patriotism is the last refuge. To which a scoundrel clings. Steal a little and they throw you in jail. Steal a lot and they make you king.
Een Amerikaanse presidentskandidaat besloot ooit zijn verkiezingstoespraak met: Ik zal u iets vertellen over uw toekomst! Uw toekomst ligt vóór u! Daar werd luid voor geapplaudiseerd.
Angstkapitalisme, bestaat dat ook?