Zomergasten (3) – Step Vaessen

Eindelijk zat er iemand tegenover Jelle Brandt Corstius die hij begreep. Step Vaessen. Ze hadden dan ook het een en ander gemeen. Met als belangrijkste overeenkomst dat beiden verliefd zijn geworden op een gigantisch land dat hemelsbreed verschilt van Nederland. Jelle Brandt Corstius op Rusland, Step Vaessen op Indonesië. Beiden vinden in Nederland maar bekrompen in vergelijking met hun liefdes. Verschraald was het woord. In Indonesië en Rusland begrijpen ze het leven, ondanks dat niet alles altijd van een leien dakje gaat. Hier in Nederland beseft men niet wat men heeft.

Jelle Brandt Corstius had die middag in Amsterdam een man in een elektrisch karretje gezien en was bijna in gelukstranen uitgebarsten, zo mooi vond hij het dat dit zo vanzelfsprekend was in Nederland. Vermoedelijk, zo bedacht ik me, was de man in het elektrische karretje een gefrustreerde WAO’er van een jaar of zestig die zijn dagen, als hij niet in zijn karretje rijdt, slijt aan de keukentafel, zware shaggies rokend tot z’n van artrose stramme vingers geel zien, kankerend op de buitenlanders die z’n wijk hebben overgenomen en de baan van zijn zoon hebben afgepakt, kankerend op de hoge heren in Den Haag die ernstig fronsend toekeken maar niks deden toen alles naar de verdoemenis ging, kankerend op God die zich heeft teruggetrokken, kankerend op z’n elektrische karretje dat niet harder gaat, kankerend op die rare, kalende jongeman die hem die middag stond aan te grijnzen als een EO-jongere op een EO-jongerendag.

(Ik moest denken aan het programma ‘Wees blij met wat je hebt’, dat Kamagurka & Herr Seele jaren geleden voor de VPRO maakten. In een van de afleveringen kreeg Kamagurka, tijdens opnames in Amsterdam, een wielklem. Huilend van vreugde belde hij zijn oude moedertje op om te vertellen dat hij eindelijk het geluk had mogen smaken een heuse wielklem te ontvangen. Mocht ik ooit voor Zomergasten moeten verschijnen, dan zal ik dat fragment ‘meenemen’, zoals dat schijnt te heten.)

Maar ik dwaal af. Wie niet afdwaalde, om maar even een vakkundig bruggetje te maken, was Jelle Brandt Corstius. Wat een wereld van verschil met de twee afleveringen hiervoor. Hij was scherp, charmant, grappig, complimenteus, begripvol, to the point, ontspannen. Hij zorgde voor precies de juiste sfeer om zijn gesprekspartner het podium te geven dat zij verdiende. Dat kwam, zoals u reeds in de eerste zin van dit stukje kunt lezen, doordat hij Step Vaessen begreep.

Step Vaessen is correspondent Indonesië voor Al Jazeera. Ze is opgegroeid in Limburg, tussen de schapen (haar vader had 700 schapen, die hij allemaal uit elkaar kon houden). Toen ze achttien was, zei ze vader, moeder, roggebrood, knekelhuis en schapen vaarwel om groots en meeslepend te gaan leven. Om te beginnen deed ze dat in de kraakscene van Nijmegen. Zij was de zangeres van een band (Ultimate Sabotage, als ik mij de naam goed herinner), in welke hoedanigheid zij haar man leerde kennen, een gitarist die de ruimte met zijn aanwezigheid kon vullen. Twee jaar geleden is ze van hem gescheiden, vorig jaar heeft hij zelfmoord gepleegd. Er werd niet bepaald om de hete brei gedraaid. Jelle Brandt Corstius zou later, toen er dieper op de zelfmoord van Vaessens man werd ingegaan, vertellen dat hij zelf ook een zelfmoord van dichtbij had gemaakt. Deze opmerking, en het daarop volgende bewijs van enige ervaringsdeskundigheid, zorgde ervoor dat dit onderwerp niet als een molensteen om de nek van de avond kwam te hangen, maar een volstrekt natuurlijke plek kreeg. JBC stelde Vaessen zo in staat om op openhartige, maar ook integere manier over een zeer zwarte periode te praten zonder dat het pathetisch of sentimenteel werd. Het ontroerde mij zeer.

Jelle Brandt Corstius is op zijn best als hij zijn eigen ervaringen en zijn eigen ideeën kan toetsen aan een gesprekspartner die op een of andere manier zijn ervaringen en ideeën deelt. Vorige week legde hij aan Dick Swaab voor dat Nederland het op twee na depressiefste land ter wereld is. Dick Swaab legde dit als positief uit omdat hij vermoedde dat dit kwam doordat men er in Nederland niet bang is om over te praten. In andere landen zijn ze ook depressief, ze zeggen het alleen niet. Of hebben er geen tijd voor. JBC deed er vervolgens het zwijgen toe. Dit keer kwam hij met hetzelfde feitje op de proppen. Na een fragment uit de documentaire Happy, waarin een Japans eiland werd geportretteerd dat een ongewoon hoog percentage honderdplussers kent. Ze werden zo oud omdat ze zo gelukkig waren. En ze waren zo gelukkig omdat ze elkaar hadden (en omdat ze op een paradijselijk eiland wonen, dacht ik). Net als in een Indonesische kampong, vertelde Vaessen, waarmee wij hadden kennisgemaakt in het eerste, hilarische fragment dat zij deze avond had laten zien. In een kampong zijn ze arm, maar omdat ze elkaar hebben is de mate van geluk erg hoog. JBC vertelde dat hij aan Russische vrienden moest uitleggen wat een bejaardentehuis was. En toen kwam hij dus weer op de proppen met het feit dat Nederland het op twee na depressiefste land ter wereld is. Vaessen kon zich dit heel goed voorstellen. We moesten ons herbezinnen. Zijn we wel op de goede weg? Misschien, meende JBC, zou het goed zijn als de euro in elkaar zou donderen, als de crisis nu eens echt door zou zetten, als de VS in elkaar zouden klappen, zodat wij allemaal aan de bedelstaf zouden moeten en wij zouden beseffen dat we al dat geld niet nodig hebben om gelukkig te zijn, zolang we elkaar maar hebben. Er moesten meer kampongs in Nederland komen. ‘Zou kunnen’, zei Vaessen. Waarna Jelle Brandt Corstius haar volgens mij ten huwelijk vroeg, maar dat had zij niet door.

Het was een wervelende avond. De fragmenten voeren keurig langs alle te behandelen onderwerpen. Van Pipi Langkous via de vrolijke chaos in de kampong tot de brute moorden door een door Islamitische fundamentalisten opgehitste menigte en een fragment uit The Hangover, een film die Vaessen gebruikte om de zelfmoord van de vader van haar zoon te verwerken. Jelle Brandt Corstius en Step Vaessen zijn mensen die hun kijk op het leven en de wereld baseren op wat ze meemaken. Kuifje uit Indonesië mocht haar ideale televisieavond samenstellen en werd geïnterviewd door Kuifje uit Rusland. Dat werkte zeer aanstekelijk. Ik kreeg bijna zelf zin om de wereld in te trekken. Maar ik ben iets te zeer gehecht aan dit kille, verschraalde landje.

Lees hier wat Oud Zeikwijf ervan vond.

Molovich
Erkend miskend genie. Motto: succes is voor losers.

6 Reacties

  1. Daar ben ik het mee eens.
    Ik vroeg me alleen af of JBL Step niet had kunnen zeggen: en toen je man alleen thuis lag te liggen op dat bed en op die bank, terwijl hij altijd zo’n humorist en manager en leraar was geweest, dacht je toen niet: hij moet naar een psychiater? Want het zijn de meest voorkomende dingen bij een depressie. Je komt je hok niet meer uit.
    Dat is het enige dat Step zichzelf misschien een klein beetje zou kunnen verwijten. Dat ze het niet op tijd heeft ingezien.
    Maar zelfs dan is er vaak nog niks aan te doen, hoor. Anthonie Kamerling had ook een prachtig leven, maar die stapte er ook uit.
    Toen Step het had over haar troostronde van een jaar, met haar zoon, moest ik denken aan iets anders. Een tip voor de gedepresseerde! Ten eerste: weet dat een depressie eindig is, niet te lang duurt. Een depressie duurt niet langer dan een half jaar. Meestal korter. Dat valt uit te houden, zeg zelf. Wat je nu moet doen, tegen het einde van een depressie, dat is: dingen klaarleggen waarin je ná je depressie groot plezier mee kunt hebben. Ik zette de typemachine op tafel, met rechts daarnaast een stapeltje wit papier. Links van de typemachine legde ik een stapel mooie boeken neer. Ook zocht ik, maar dan moest het wel écht op het einde van de depressie zijn, in mijn schaakknipsels mooie partijen en schaakstudies op.
    Dat moet je gedurende je hele depressie in je kop houden: straks komt het zoet.

    1. @Ben. Tijd voor jouw om eens wat literatuur te gaan lezen inzake depressieve mensen met zogenaamde suïcide-ideatie.

      Duidelijk heb je geen idee waar je over schrijft, dus mijn advies in deze: weest stil.

Laat een antwoord achter aan Ben Hoogeboom Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *