Superman – Ontstaan van een icoon

As a distant planet was destroyed by old age, a scientist placed his infant son within a hastily devised space-ship, launching it toward Earth.’

In mei was het 73 jaar geleden dat met deze woorden de wereld werd voorgesteld aan een nieuwe held. Deze verschijning luidde een nieuw tijdperk in voor de stripindustrie en leidde tot een explosie aan gespierde helden in strakke kostuums. Hij werd een ster in tekenfilms, radioshows, boeken, films en televisieseries en zijn beeltenis prijkte op alles van kauwgom tot broodtrommels. Tot op de dag van vandaag is hij een ongeëvenaard fenomeen, een pop-icoon, een legende. Maar het begon allemaal in de levendige fantasie van twee tienerjongens uit Cleveland, Ohio. Dit is het verhaal van ’s werelds eerste superheld, de laatste zoon van Krypton.

Jerry Siegel en Joe Shuster, twee onmetelijke liefhebbers van science fiction, ontmoetten elkaar op de middelbare school in 1931. De basis van hun vriendschap was het gedeelde enthousiasme voor de eerste tijdschriften die regelmatig aandacht besteedden aan science fiction, Amazing Stories en Weird Tales en de avonturen van filmster Douglas Fairbanks. Daarnaast deelden zij een fascinatie voor de krantenstrips, met name die over Buck Rogers en Tarzan. Daarnaast werkten de jongens aan hun eigen verhalen rond Goober the Mighty, geschreven door Siegel en getekend door Shuster. Goober, een parodie op Tarzan, was een agressieve, gespierde held die ‘in a fit of superhuman energy, he snapped a twig between two great hands’. Het idee van een man met superkrachten was geboren.

Een jaar later, nadat Shuster het niet voor elkaar kreeg zijn verhalen gepubliceerd te krijgen in Science Fiction Digest, besloten de jongens hun eigen tijdschrift te lanceren, simpelweg Science Fiction genaamd. Voor de derde editie van het blad schreef Shuster een kort verhaal, The Reign of the Superman, over een megalomane manipulator met ongekende mentale superkrachten. Dit personage was geen lang leven beschoren, maar in 1933 creëerden Siegel en Shuster hun eerste complete stripboek, The Superman. Dit nooit gepubliceerde werk draaide om een held, zonder superkrachten, die vanuit de schaduw opereerde om de misdaad te bevechten. Ook deze versie van The Superman zou geen stand houden, maar de naam, afgeleid van Friedrich Nietzsches Übermensch, inspireerde Siegel en Shuster om op zoek te gaan naar een nieuwe identiteit voor hun held, wat uiteindelijk zou leiden tot een derde en definitieve versie.

De Superman uit 1934 was de ultieme acrobaat en gemodelleerd naar de strong men die een graag geziene attractie waren in menig circus. Geheel in lijn met de circuskostuums uit die tijd droeg deze Superman een cape en maillot. Zijn superkrachten waren fysiek in plaats van mentaal en Siegel en Shuster lieten zich hiervoor graag inspireren door helden variërend van Samson en Hercules tot Beowulf en Popeye. Het was vervolgens Shuster die voorstelde om de nieuwe held zo kleurrijk mogelijk te maken en hem een grote S op de borst te spelden. Superman werd een alien, in een raket naar de Aarde gestuurd door zijn vader die het einde van hun thuisplaneet had voorzien. In latere jaren zou veelvuldig worden geschreven dat Superman een soort Jezus zou zijn, vanuit de hemel naar de Aarde gestuurd om de mensheid te redden, maar de officiële verklaring van Siegel en Shuster voor deze toevallige overeenkomst was dat “it just happened that way”.

Verhaallijnen rond een personage met ongelimiteerde krachten hadden in het verleden uitgewezen uiteindelijk onhoudbaar te zijn. Om aan deze vloek te ontsnappen besloten Siegel en Shuster hun held een dubbele identiteit te geven. Dit idee leenden zij van een andere held, op het witte doek gestalte gegeven door Douglas Fairbanks, genaamd Zorro. De jongens besloten het alter-ego op henzelf te baseren en maakten hem timide, working class en sociaal gezien een kluns. Daarnaast werd hij utgerust met een enorme dosis intelligentie en integriteit. Niemand kon vermoeden dat Clark Kent, de goedaardige sul waar niemand naar omkeek, eigenlijk Superman was. Om de draak te steken met de pubercultuur die hen nooit had geaccepteerd, creëerden zij het ultieme voorbeeld van deze blindheid en noemden haar Lois Lane. Geïnspireerd door zijn eigen werk voor de schoolkrant, besloot Siegel om van Clark Kent een journalist te maken. Inspiratiebron voor Lois Lane was Siegels collega bij de schoolkrant, Lois Amster, die later zou verklaren dat “Siegel was a strange guy, he used to stare at me.”

Het zou nog een paar jaar duren voor Siegel en Shuster een uitgever zouden vinden die het met hun creatie aandurfde, maar in 1938 kregen zij uiteindelijk een kans bij Detective Comics dat op het punt stond failliet te gaan. Er lagen plannen op tafel voor een doorstart onder de naam Action Comics en het verhaal dat het beste in de nieuwe plannen paste, was dat van Superman. Zo verscheen in juni van dat jaar de eerste editie van Action Comics met de man van staal op de cover. Het was een experiment van de uitgever en na deze eerste publicatie bleef het enige tijd stil. Hoewel Superman maandelijks in het blad terugkeerde, bleef het beperkt tot een bijrol. Na een lezersonderzoek bleek dat het juist Superman was die voor maandelijks terugkerende lezers zorgde en zo verscheen Superman opnieuw op de cover van Action Comics #11 en is hier sindsdien niet meer vanaf geweest.

Het oorspronkelijke verhaal van Superman is flinterdun. Een echte achtergrond kent hij niet en aanvankelijk bestaat het arsenaal aan superkrachten uit niet meer dan snelheid (faster than a speeding bullet), superkracht (more powerful than a locomotive) en een enorme sprongkracht (able to leap tall buildings in a single bound). Pas wanneer Siegel en Shuster de kans krijgen om hun strip wekelijks in landelijke kranten te publiceren, enkele maanden na de eerste verschijning, grijpen zij de kans om het verhaal uit te werken. Superman verschijnt onafgebroken in de kranten van 1939 tot 1966 en vervolgens van 1977 tot 1983 en is daarmee de meest succesvolle stripheld uit de geschiedenis.

Ondertussen draait bij de uitgever, inmiddels bekend als DC Comics, het marketingapparaat op volle toeren. In de oorspronkelijke deal hebben Siegel en Shuster de rechten van Superman verkocht voor slechts $130 en DC gaat met de held aan de haal. Het duo ontvangt een salaris voor het schrijf- en tekenwerk, maar verliest alle zeggenschap over hun creatie. Dit leidt uiteindelijk tot het besluit van het nieuwe hoofd van DC, Whitney Ellsworth, dat Superman een gedragscode opgelegd krijgt. In een van de eerste verhalen scheurt Superman de vleugels van een vliegtuig vol geboefte, waarna deze neerstort en schijnbaar alle inzittenden omkomen. Op gezag van Ellsworth wordt Siegel aan banden gelegd, om rekening te houden met de overwegend jeugdigde lezers zal Superman nooit meer iemand mogen doden.

Naast zijn rol in Action Comics krijgt de man van staal een eigen strip, Superman. Voor het eerste deel krijgen Siegel en Shuster een week de tijd om de achtergrond van Superman uit te diepen. Slechts maanden na de start van Superman, is de vraag dusdanig groot, dat Siegel en Shuster het niet meer aankunnen. Behalve Superman is inmiddels ook Batman tot grote hoogte gestegen en ook helden als The Flash, Green Lantern, The Spectre en Wonder Woman hebben hun  opwachting gemaakt. DC stelt een klein leger aan schrijvers en tekenaars aan om aan de vraag te blijven voldoen. Superman blijft de onbetwiste koning van het genre en een overvloed aan Superman-parafernalia overspoelt de markt. Het succes van Superman leidt in 1945 tot een hoorspel op de radio en het is tijdens deze uitzendingen dat Superman leert vliegen.

In de hieropvolgende jaren wisselen zowel uitgevers als schrijvers en tekenaars bij DC Comics elkaar veelvuldig af en Siegel en Shuster verdwijnen uiteindelijk naar de achtergrond. Elke nieuwe uitgever heeft een nieuwe visie op Superman en het personage, zijn persoonlijkheid, geschiedenis en krachten worden meer en meer uitgebreid. Door verschillende uitvoeringen van Superman – diverse strips, radio- en televisieshows, films en zelfs een Broadway-musical, beginnen de verhaallijnen door elkaar heen te lopen en van elkaar af te wijken. DC lost dit handig op door de multiverse in het leven te roepen, ontelbare parallelle universa waarin dezelfde personages een andere levensloop kennen. Maar in de jaren ’80 is er niet alleen een onoverzichtelijke hoeveelheid superhelden, maar is ook Superman al lang niet meer de laatst overlevende van Krypton. Deze titel mag hij inmiddels delen met Supergirl, Krypto the Superdog en zelfs een vliegend paard. Gefrustreerd besluit men bij DC een rigoreuze wending te nemen. In de serie Crisis on Infinite Earths wordt ten eerste korte metten gemaakt met de overdaad aan helden, vrijwel iedereen sneuvelt in een niets ontziend intergalactisch slagveld en even later is zelfs Superman zelf aan de beurt. In Death of Superman komt de man van staal om het leven door toedoen van het monster Doomsday.

De hieropvolgende periode gebruikt DC om orde op zaken te stellen. Aanvankelijk lopen er nog enkele verhalen door elkaar. Zo heeft hij in eerste instantie vier opvolgers die het met elkaar aan de stok krijgen en later herrijst Superman uit de dood om vervolgens te veranderen in een wezen van pure energie, dat zich even later splitst in twee supermannen. In 1998, op zijn zestigste verjaardag, is de uiteindelijke comeback van Superman een feit in de jubileumuitgave Superman Forever. Ontdaan van zijn vele, uiteenlopende achtergronden en evenzoveel collega’s, is hij opnieuw klaar om de wereld te veroveren. In mei 2011 verschijnt de 900e editie van Action Comics en inmiddels heeft DC Comics aangekondigd om in het najaar compleet opnieuw te beginnen voor de huidige generatie.

Het verhaal van Superman is er geen om door de kille ogen van de ratio te bekijken. Het is geen verhaal dat geplaatst moet worden in de maatschappij waarin wijzelf leven. Superman is het bizarre verhaal van een bezoeker van een andere planeet, die ondanks zijn buitenaardse krachten, toch vooral heel menselijk is. Het verhaal van ergens bij willen horen. Het is het verhaal van een zoektocht naar identiteit en het worstelen met het moeten voldoen aan verwachtingen. Het is een droom van macht, onbeperkte mogelijkheden en een rechtvaardiger wereld. Superman is een verhaal van liefde en hoop, een sprookje voor alle tijden.

2 Reacties

  1. In een tekenfilm van Tarzan, Lord of the Jungle van Edgar Rice Burroughs (1875-1950) was Tarzan blijkbaar een Superman die zichzelf via gorilla’s zijn enorme fysieke kracht oplegde, joegen een groep Afrikaanse ivoorjagers op olifanten maar vereerden zij wel een enorme mammoet, Ben-Tor, als een god waarmee ze hun eigen volk onderdrukten.
    Tarzan wist echter dat Ben-Tor helemaal GEEN god was en hij probeerde, met een aantal bondgenoten en jungledieren, een einde te maken aan de terreur van de olifantenjagers en Ben-Tor te verjagen. Dat lukte hem uiteindelijk ook waarna Ben-Tor weer verplicht was om in de vrije natuur te gaan leven.
    De ivoorjagers symboliseren de linkse politici en bondgenoten, Ben-Tor symboliseert de radicale moslims en de islam, het onderdrukte volk de autochtoonse Nederlanders en Tarzan ongetwijfeld Geert Wilders en de PVV.
    In het echt zou een reusachtige mammoet zoals Ben-Tor zich uiteindelijk toch wel tegen zijn “bondgenoten” hebben gekeerd omdat een dergelijk dier, zoals Tarzan allang wist, veel te onvoorspelbaar, te onberekenbaar en te gevaarlijk is om onder mensen te leven, gelijk naar de radicale islam!
    En het was beter geweest als we hier inderdaad een Superman bezaten die ons ooit kon verlossen van die vreselijke moslimterroristen!

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *